Ταυτότητα έργου
Το Ευρωπαϊκό έργο TILOS αποτελεί ένα σημαντικό, καινοτόμο έργο έρευνας και ανάπτυξης, το οποίο εγκρίθηκε ως πρώτο ανάμεσα σε 80 άλλα ανταγωνιστικά έργα στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού προγράμματος Horizon 2020. Επικεφαλής του έργου είναι η ερευνητική ομάδα του Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος (http://www.sealab.gr) του ΑΕΙ Πειραιά Τ.Τ. (πρώην ΤΕΙ Πειραιά). Το έργο ενώ φέρει εθνική ταυτότητα αποτελεί ταυτόχρονα πολυεθνική προσπάθεια με συμμετοχή συνολικά 13 ευρωπαϊκών εταίρων. Οι εταίροι του έργου προέρχονται από 7 διαφορετικές χώρες της Ευρώπης (Ελλάδα, Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία, Ιταλία, Ισπανία).
Σχήμα 1: Η κοινοπραξία το έργου TILOS.
Περιγραφή του έργου
Η Τήλος αποτελεί ένα ιδιαίτερο ελληνικό νησί, σε σχήμα τελικού σίγμα «ς», στο νοτιοανατολικό Αιγαίο και στο νησιωτικό σύμπλεγμα Δωδεκανήσων, που μοιράζει την απόστασή του μεταξύ Ρόδου και Κω. Η ιστορία του νησιού ξεκινά με την εδαφική απόσχισή του από τα παράλια της Μικράς Ασίας και φτάνει μέχρι τις μέρες μας έχοντας κατοικηθεί από μεγάλη ποικιλία λαών και πολιτισμών. Πέρα από τη φυσική ομορφιά της, την ποικιλία των τοπίων της και το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου Πελάγους που την περιβάλλει, η Τήλος έχει να επιδείξει σημαντικά μεσαιωνικά κάστρα, ένα βυζαντινό μοναστήρι, πολλές μικρές γραφικές εκκλησίες και ένα χωριό που έχει ανακηρυχθεί πολιτιστικό μνημείο.
Η Τήλος όμως, εκτός των άλλων, έγινε επίσης γνωστή για την πρωτοπορία και την καινοτομία της. Είναι ίσως το μοναδικό ελληνικό νησί τόσο κοντά στη βιώσιμη ανάπτυξη, έχοντας υιοθετήσει μια σειρά από πράσινες πολιτικές που το κατέστησαν υπόδειγμα διαχείρισης περιβαλλοντικών θεμάτων από την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Στα σχέδια του νησιού βρίσκονται: μονάδα ανακύκλωσης σκουπιδιών, οικολογικό χωριό 50 παραθεριστικών κατοικιών, κέντρο μεταποίησης βιολογικών γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων κ.α.
Αναφορικά με την ηλεκτρική ενέργεια όμως, ο τοπικός πληθυσμός του νησιού, 500 περίπου νησιώτες, καλύπτει μέχρι σήμερα τις ανάγκες του σε ρεύμα μέσω υποβρύχιας διασύνδεσης με την Κω, όπου και λειτουργεί πετρελαϊκός σταθμός. Συνεπώς η ηλεκτρική κατανάλωση της Τήλου, περίπου 3GWh ετησίως, ικανοποιείται αποκλειστικά από εισαγόμενο πετρέλαιο, ενώ συχνές είναι οι βλάβες στο υποβρύχιο καλώδιο, επιβάλλοντας ολιγόωρες διακοπές της ηλεκτροδότησης μέχρι αποκατάστασης.
Αυτό που το έργο «TILOS» (Technology Innovation for the Local Scale Optimum Integration of Battery Energy Storage) φιλοδοξεί να πετύχει σε συνεργασία με τους ανθρώπους της Τήλου, είναι αφενός η μεγιστοποίηση της κάλυψης των ηλεκτρικών αναγκών του νησιού από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) σε συνδυασμό με την αυξημένη ασφάλεια τροφοδοσίας, αφετέρου η μετατροπή του νησιού σε πρότυπο δημιουργίας έξυπνων μικροδικτύων με βάση τη βέλτιστα συνδυασμένη χρήση και συνεργασία τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας, παραγωγής ΑΠΕ, τεχνικών διαχείρισης της ηλεκτρικής ζήτησης και υφιστάμενης ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Στo πλαίσιο αυτό θα αναπτυχθεί και θα λειτουργήσει στο νησί πρότυπος υβριδικός σταθμός παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας που θα αποτελείται από μεσαίας κλίμακας ανεμογεννήτρια 800kW, μικρής κλίμακας φωτοβολταϊκό πάρκο 160kW και σύστημα αποθήκευσης ενέργειας συσσωρευτών (μπαταριών) με ενεργειακή χωρητικότητα 2,8MWh. Το πράσινο φως για τη λειτουργία του σταθμού έδωσε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), η οποία ενέκρινε την έκδοση της Άδειας Παραγωγής στις 13 Μαΐου 2016, καθιστώντας έτσι τον υβριδικό σταθμό της Τήλου τον πρώτο του είδους του στην Ελλάδα, και μεταξύ των πρώτων σε όλη την Ευρώπη.
Εκτός από τον υβριδικό σταθμό, πρόκειται να εγκατασταθούν επίσης έξυπνοι μετρητές και συσκευές διαχείρισης της ζήτησης, τόσο στις κατοικίες του νησιού, όσο και σε άλλα, κεντρικά φορτία (όπως δημοτικά αντλητικά συγκροτήματα). Επιπλέον, θα αναπτυχθεί έξυπνο σύστημα ενεργειακής διαχείρισης για το συντονισμό των επιμέρους τμημάτων της εγκατάστασης και για την επίτευξη μέγιστης ενεργειακής αυτονομίας και εξισορρόπησης μεταξύ της μεταβλητής παραγωγής των ΑΠΕ και της ηλεκτρικής ζήτησης, με συμβολή επίσης των συσσωρευτών και της εφαρμογής τεχνικών διαχείρισης της ηλεκτρικής ζήτησης (π.χ. διακοπή ηλεκτροδότησης επιλεγμένων ελαστικών φορτίων σε περίπτωση ελλείμματος ενέργειας ή/και δυνατότητα ενεργοποίησης φορτίων, όπως οι ηλεκτρικοί θερμοσίφωνες, σε περίπτωση εμφάνισης πλεονάσματος ενέργειας ΑΠΕ).
Τέλος, μέσω της υφιστάμενης ηλεκτρικής διασύνδεσης, το έξυπνο μικροδίκτυο της Τήλου θα αλληλεπιδρά επίσης με το ηλεκτρικό σύστημα Κω-Καλύμνου, πραγματοποιώντας εισαγωγές και εξαγωγές ενέργειας σε μια προσπάθεια μεγιστοποίησης των οφελών που θα προκύψουν από τη λειτουργία του τόσο σε επίπεδο τοπικού δικτύου της Τήλου, όσο και σε επίπεδο ευρύτερου ηλεκτρικού συστήματος Κω-Καλύμνου.
Η ολοκληρωμένη λύση του έργου «TILOS» περιγράφεται στο σχήμα 2, ενώ στο χάρτη του σχήματος 3 δίνονται τα κύρια σημεία της εγκατάστασης.
Σχήμα 2: Το έξυπνο μικροδίκτυο στο νησί της Τήλου.
Σχήμα 3: Κύριες θέσεις εγκατάστασης στο χάρτη της Τήλου.
Η πρόοδος του έργου
Το έργο έχει ήδη διανύσει τους πρώτους 18 μήνες, καταγράφοντας σημαντικά βήματα προόδου σε όλες τις επιμέρους ενότητες εργασίας υπό υλοποίηση. Τα πλέον σημαντικά επιτεύγματα συνοψίζονται στα ακόλουθα:
Η δε εγκατάσταση των μονάδων ΑΠΕ αναμένεται να ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2017, οπότε και το έξυπνο μικροδίκτυο θα τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία για διάστημα ενός έτους, με σκοπό την αξιολόγηση διαφορετικών στρατηγικών ενεργειακής διαχείρισης που θα συμπεριλαμβάνουν την πλήρως αυτόνομη λειτουργία του νησιού με αποκλειστική χρήση ΑΠΕ, την ικανή αυτονόμηση του νησιού σε συνδυασμό με μερική αλληλεπίδραση με το σύστημα Κω-Καλύμνου (κυρίως εισαγωγές ενέργειας), και την ικανή αυτονόμηση του νησιού σε συνδυασμό την εφαρμογή στρατηγικών εμπορίας ενέργειας για τη μεγιστοποίηση του οικονομικού οφέλους μέσω εξαγωγής εγγυημένης ενέργειας προς το σύστημα Κω-Καλύμνου.
Μετρητικοί ιστοί και λοιπά μετεωρολογικά όργανα για την καταγραφή μετρήσεων ταχύτητας ανέμου, ηλιακής ακτινοβολίας και άλλων μετεωρολογικών παραμέτρων.
Εγκατάσταση του κέντρου ελέγχου (SCADA) και ολοκλήρωση συνδέσεων για την απομακρυσμένη συλλογή δεδομένων από τους μετεωρολογικούς σταθμούς και τους μετρητές του ηλεκτρικού φορτίου σε επίπεδο δικτύου.
Η πρότυπη συσκευή μέτρησης και διαχείρισης της ηλεκτρικής ζήτησης - Δοκιμαστική εγκατάσταση στο κέντρο φιλοξενίας προσφύγων στην Τήλο.
Δοκιμαστικός έλεγχος στοιχείων συσσωρευτών NaNiCl2 και συναρμολόγηση του πρώτου από τα δύο containers συσσωρευτών.
Συντονιστής έργου: ΑΕΙ Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα (Πρώην ΤΕΙ Πειραιά)
Έναρξη Έργου: 1/2/2015
Διάρκεια Έργου: 4 χρόνια
Iστότοπος & e-mail: www.tiloshorizon.eu, tilos@tiloshorizon.eu
Επικοινωνία: Ζαφειράκης Δημήτρης, τηλ: 2105381580, e-mail: dzaf@teipir.gr.
Ευχαριστίες
Θερμές ευχαριστίες οφείλονται στο Εργαστήριο Ήπιων Μορφών Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος του ΑΕΙ Πειραιά Τ.Τ. για την παραχώρηση του ανωτέρω κειμένου και την άδεια δημοσίευσής του. Καλή επιτυχία στο έργο TILOS.